Na sluiting van omstreden dwangarbeidcentrum opent de gemeente Amsterdam nieuwe gratis werken-plekken

In het verleden moesten baanlozen in het dwangarbeidcentrum van stichting Herstelling en de gemeente Amsterdam aan de Laarderhoogtweg werken met behoud van uitkering. Over de dwangarbeid in dat centrum is veel te doen geweest. De Bijstandsbond en het actiecomité Dwangarbeid Nee hebben veel misstanden aan de kaak gesteld. Bijstandsgerechtigden werkten er soms jaren zonder contract en zonder dat ze wisten hoe lang de dwangarbeid nog zou gaan duren. Het regende kortingen op hun uitkering: bij het minste of geringste werden ze gestraft. Uit een onderzoek van het actiecomité bleek dat de dwangarbeiders niets leerden en ook nog eens werden gediscrimineerd en gekoeioneerd. Onderzoek van de gemeentelijke integriteitsdienst wees uit dat er corruptie, diefstal en andere illegale activiteiten plaatsvonden door personeelsleden die de baanlozen moesten begeleiden.

Het centrum aan de Laarderhoogtweg werd gesloten. Daarvoor in de plaats moest een nieuw centrum komen, aan de Van der Madeweg, waarbij de “stages” die in het centrum aan de Laarderhoogtweg bestonden voortaan in kleinere vestigingen in de buurten uitgevoerd zouden moeten gaan worden. Er zijn nu vestigingen in Noord, Zuid, Centrum/Oost en Zuid-Oost en ook nog steeds in het Amsterdamse Bos. Het centrum in Zuid-Oost aan de Van der Madeweg is behalve een buurtcentrum ook het hoofdcentrum, waar werkzaamheden kunnen worden uitgevoerd met machines die op de andere locaties niet aanwezig zijn. De overkoepelende term van dit nieuwe beleid luidt “Amsterdam Werkt!”. De gemeente heeft de banden met stichting Herstelling inmiddels verbroken. Het gebouw van het gehate dwangarbeidcentrum aan de Laarderhoogtweg is zelfs gesloopt.

Een “stage” in de nieuwe gratis werk-centra duurt maximaal een half jaar. Het mag geen jaren meer gaan duren. Maar de inhoud van de “stages” en veel van de voorwaarden lijken nog steeds hetzelfde als vroeger. Baanlozen kunnen werken in de bouw en de techniek, groen en onderhoud, horeca en facilitair. In de bouw en techniek kunnen ze bijvoorbeeld onderhoudsklussen uitvoeren of fietsen opknappen. Bij groen en onderhoud gaat het om het herstellen van straten tot het snoeien van struiken en bomen, ook in het Amsterdamse Bos. Ook de organisatie van de centra lijkt op die van het gehate dwangarbeidcentrum aan de Laarderhoogtweg. Er zijn nog steeds “werkmeesters” die de baanlozen moeten begeleiden. De nieuwe organisatie mag dan in sommige opzichten lijken op de oude, bij de Bijstandsbond komen tot nu toe weinig klachten meer binnen over de centra. Wellicht komt dat omdat de nieuwe centra nog in de opstartfase verkeren en er nog niet zoveel deelnemers zijn. Wij gaan ze in ieder geval met argusogen volgen.

Charme-offensief

Op maandag 16 oktober vindt van 15:00 tot 17:00 uur de officiële opening plaats van het hoofdcentrum aan de Van der Madeweg 26, aldus een wel erg feestelijk uitziend affiche met de belofte van patat, ijs, foodtrucks, muziek “en nog meer”. De opening wordt verricht door SP-wethouder Arjan Vliegenthart, die eerder flink onder vuur kwam te liggen vanwege het inmiddels gesloopte dwangarbeidcentrum. De activiteit op 16 oktober lijkt onderdeel te zijn van een charme-offensief waarmee de gemeente haar slechte naam op het gebied van dwangarbeid wil wegnemen. Diverse Bijstandsbond-medewerkers gaan ter plekke eens een kijkje nemen om te onderzoeken of de deelnemers aan het project ook zo gecharmeerd zijn van de nieuwe organisatie. De medewerkers nodigen baanlozen bovendien uit om eens langs te komen op het Bijstandsbond-kantoor. De koffie staat klaar op de Da Costakade 162 in Amsterdam.

Piet van der Lende