Pagina's

dinsdag 24 december 2013

Vernederingen in de bijstand. Reactie op de Volkskrant artikelen van vandaag

24-12-2013. Reactie op de Volkskrant artikelen van vandaag

Vandaag staat in de Volkskrant een artikelenserie over de toestanden bij Herstelling Werk en Uitvoering (HWU) aan de Laarderhoogtweg in Amsterdam, waar onder verantwoordelijkheid van wethouder Van Es bijstandsgerechtigden worden tewerkgesteld met behoud van uitkering, oftewel dwangarbeid. Het comité Dwangarbeid Nee, dat in oktober een kritisch rapport publiceerde over Amsterdamse dwangarbeidprojecten, heeft meegewerkt aan de totstandkoming van de Volkskrant-artikelen.

Voor zover het comité weet, is het de eerste keer dat een journalist van een bekend landelijk dagblad is gaan graven naar de misstanden rond dwangarbeid, die individuen en organisaties de laatste jaren steeds meer naar voren brengen. Journalist Jonathan Witteman nam de tijd om alles tot op de bodem uit te zoeken. Hij interviewde dwangarbeiders die in de projecten van HWU aan de Laarderhoogtweg hadden gewerkt of die er nu werken. Sommige interviews duurden langer dan een uur. Mensen legden hun hele leven bij wijze van spreken op tafel. Alles werd opgenomen. Naar eigen zeggen heeft hij zo tientallen personen geïnterviewd, niet alleen dwangarbeiders, maar ook spreekuurmedewerkers van de Bijstandsbond, een van de groepen die meedoen aan het comité Dwangarbeid Nee, evenals Doorbraak. Verder heeft Witteman advocaten geraadpleegd die hem inzage in dossiers hebben gegeven. Tenslotte heeft hij een rondleiding gehad op de Laarderhoogtweg en de uitvoerders van het project de gelegenheid gegeven om hun visie op de gang van zaken naar voren te brengen. Het onderzoek heeft flink wat weken in beslag genomen. 

Het comité waardeert het bijzonder dat Witteman onze signalen serieus heeft genomen en dat hij van De Volkskrant-redactie de ruimte heeft gekregen om dit grondige onderzoek te verrichten, resulterend in de artikelenserie van vandaag. In die artikelen worden volgens ons veel van onze ervaringen en analyses bevestigd. In Wittemans artikelen staan reacties van leidinggevenden die in onze ogen op een onthullende manier duidelijk maken wat de ware en bewuste doelstellingen zijn van dwangarbeidtrajecten en de daarbij toegepaste methoden.

Aanvullingen

Hoeveel ruimte De Volkskrant ook geeft, het is vanzelfsprekend onmogelijk om in een paar krantenartikelen alle aspecten van de verhalen van dwangarbeiders, gerelateerd aan het werk op de Laarderhoogtweg, tot hun recht te laten komen. De sociale context van hun situatie blijft in de artikelen enigszins buiten beschouwing. Wij willen daarom als comité enkele aanvullingen naar voren brengen.

In de artikelen beweert de HWU-directeur dat dwangarbeiders zes tot negen maanden in zijn centrum blijven. Die uitspraak wordt verder niet van commentaar voorzien. Dat zou de indruk kunnen wekken dat de dwangarbeid na negen maanden is afgelopen. Niets is echter minder waar. Sommigen werken er namelijk al jaren. Witteman heeft ook mensen geïnterviewd die niet meer op de Laarderhoogtweg werken, maar in een ander dwangarbeidproject. Daaruit blijkt dat dwangarbeiders in diverse opeenvolgende reïntegratietrajecten worden rondgepompt en onder de in de artikelen beschreven omstandigheden werkzaam moeten zijn. Zo heeft hij iemand geïnterviewd die eerst werd verplicht om in het Amsterdamse Bos te werken, daarna in de keuken op de Laarderhoogtweg aan de slag moest en nu in een traject op de Zeehoeve zit. Een andere geïnterviewde werkt nu enkele weken op de Laarderhoogtweg, maar heeft eerder een jaar via “een participatiebaan” gewerkt.  Met andere woorden: na negen maanden worden bijstandsgerechtigden doorgestuurd naar weer een ander dwangarbeidtraject. 

De HWU is echt bedoeld als schrikbeeld voor bijstandsgerechtigden die elders als dwangarbeider werken en die met hun klantmanager discussiëren en van mening verschillen over wat er zou moeten gebeuren. “Je moet meewerken, anders stuur ik je naar de Laarderhoogtweg!”, dat krijgen bijstandsgerechtigden vaak te horen. De eerdergenoemde man die een jaar via “een participatiebaan” had gewerkt, was na die periode wat gaan tegensputteren bij zijn klantmanager. Hij klaagde er terecht over dat hij zo niet aan het betaalde werk kwam en dat het bedrijf waar hij dwangarbeid verrichte, hem niet in dienst wou nemen. Daarop vonden er met zijn 'baas' onderhandelingen plaats over verlenging van “het participatiecontract”. Hij zou eerst nog eens drie maanden met behoud van uitkering moeten werken, zo eiste men. En daarna zou men wel verder zien. Toen hij daartegen protesteerde, werd hij door zijn klantmanager afgeblaft met: “Ga jij maar naar de Laarderhoogtweg!”

 Geen contract

Tegen de deelnemers aan dwangarbeidprojecten wordt in het eerste gesprek gezegd: “Je moet hier 6 weken werken”. Maar in het tweede gesprek krijgen ze te horen: “Je moet hier een half jaar werken”. En in het derde gesprek of in de loop van het traject verandert dat in: “Je moet hier werken tot je een betaalde baan hebt”. Steeds worden de afspraken veranderd. De dwangarbeiders worden vernederend bejegend en krijgen geen kans om langs andere wegen aan betaald werk te komen. Ze krijgen geen contract met afspraken. Mondelinge uitlatingen blijken niets waard te zijn. Uit de reacties van ambtenaren op de Laarderhoogtweg valt op te maken dat het om doelbewust beleid gaat. Een van de geïnterviewde ambtenaren meldt dat dwangarbeiders moeten leren om op tijd te komen en om te leren werken. De bedrijfssituatie wordt zo volledig mogelijk nagebootst. Ze moeten “werknemersvaardigheden” ontwikkelen.
Dat betekent dat bijstandsgerechtigden moeten “leren” om bevelen op te volgen, zonder verdere uitleg, waarbij ze ook nog eens onbeschoft worden behandeld. Ze moeten “leren” om te werken in een rechteloze positie, waarbij 'bazen' in het ene gesprek melden dat ze afspraken met hen willen maken die in het volgende gesprek helemaal niet blijken te zijn nagekomen. Een positie ook waarbij weinig tot niets op papier staat en bijstandsgerechtigden zijn overgeleverd aan de grillen van ambtenaren. De dwangarbeiders moeten ook nog “leren” dat ze voor leugenaar worden uitgemaakt, omdat nooit wordt geloofd dat ze ziek zijn. Ze moeten “leren” dat hun 'baas' hen zoveel mogelijk onder druk gaat zetten om toch te komen werken. Omdat Witteman de context van de dwangarbeiders wat te weinig weergeeft, wordt niet duidelijk dat sommigen al langer ziek zijn of in hun leven met bijzondere sociale en andere omstandigheden te maken hebben, nog voordat ze aan een dwangarbeidtraject beginnen. Die omstandigheden zullen de HWU en de gemeentelijke Dienst Werk en Inkomen (DWI) een zorg zijn. De bijstandsgerechtigden moeten immers “leren” om toch te komen werken. Met hun privé-omstandigheden wordt vaak geen rekening gehouden. De leidinggevenden op de Laarderhoogtweg bootsen een bedrijfssituatie na die van het ellendigste en miserabelste soort is. Uitbuiting en overheersing is blijkbaar wat bijstandsgerechtigden moeten “leren” te aanvaarden. Ze moeten “leren” om respectloos te worden behandeld en een onderbetaald baantje te krijgen, op het absolute minimum, waar ze de hele week voor moeten werken en waarbij ze nog steeds zijn aangewezen op de 

Voedselbank.

Als ze dat allemaal “geleerd” hebben, dat wil zeggen: ingestampt hebben gekregen, dan zullen ze spoedig uitstromen naar werk in een schoonmaaksector of de thuiszorg. Althans, dat is de theorie, die geheel in overeenstemming is met de neo-liberale leugen dat betaald werk voor het opscheppen ligt, als je maar wilt. In de praktijk komt daar niets van terecht. Veel mensen blijven ook na het traject aan de Laarderhoogtweg in de uitkering hangen of weten tijdelijk aan de druk te ontsnappen. Een van de geïnterviewden heeft een kleine erfenis gekregen en heeft daarom even geen uitkering meer. Het verloop onder de dwangarbeiders is groot. Ze worden ziek van de toestanden op de Laarderhoogtweg, en degenen die het wel volhouden, moeten soms jaren verplicht onbetaald blijven werken of worden uitzichtloos van het ene met de Laarderhoogtweg vergelijkbare traject naar het andere gestuurd. Veel mensen blijven in de bijstand zitten. Wat in de artikelen ook niet wordt genoemd, is dat bijstandsgerechtigden echt worden gedwongen om de maximale periode op de Laarderhoogtweg te verblijven. Ze moeten het traject volledig uitzitten, op straffe van stopzetting van hun uitkering. Willen ze naar een ander reïntegratiebedrijf gaan of willen ze een opleiding 
volgen, dan worden ze daarin tegengewerkt. Dat mag blijkbaar niet.

Trede drie

In de artikelen vertelt de HWU-directeur dat de bijstandsgerechtigden die gedwongen worden tewerkgesteld, op “trede drie” zitten. Ze zouden nog wel “toeleidbaar” zijn naar de arbeidsmarkt, maar ze zouden daarbij wel “werknemersvaardigheden” moeten aanleren. Aan de ene kant worden bijstandsgerechtigden naar de Laarderhoogtweg gestuurd die door lichamelijke, geestelijke of sociale omstandigheden niet kunnen werken, maar wel onder druk worden gezet om dat toch te doen. Die groep hoort volgens de regels van “de participatieladder” in feite thuis op “trede twee”. Aan de andere kant hebben veel bijstandsgerechtigden juist wel betaald gewerkt, soms jarenlang. Ze zijn gewend om altijd vroeg op te staan en hebben veel werkervaring. Toch moeten ook zij “werknemersvaardigheden” aanleren. Ze horen in feite thuis op “trede vier”, met het label “kansrijk op de arbeidsmarkt”. Maar toch worden ze ingedeeld op “trede drie”, dus met de verplichting om “werknemersvaardigheden” aan te leren. Dat past ook in het beleid. Deze mensen moeten namelijk “leren” om hun ambities bij te stellen (lees: te verlagen). Ze moeten ervan doordrongen raken dat een leuke baan er voor hen niet meer inzit, hoewel ze daar nog wel de kansen voor hebben. Dat overkomt veel werkzoekenden.

Een voorbeeld. Een zeer actieve alleenstaande moeder moet na een moeilijke scheiding op de Laardehoogtweg gaan wassen en strijken. Ze verricht op vrijwillige basis een heleboel nuttige activiteiten op de school van haar kinderen. Ze draait de tussenschoolse opvang en is altijd beschikbaar als de school ondersteuning nodig heeft. Maar ze wordt door ambtenaren verplicht tot wassen en strijken. Als er voor- en naschoolse opvang is, dan mag ze haar kinderen niet meer zelf naar school brengen. En de ontoereikende vergoeding voor die opvang heeft tot gevolg dat ze een deel daarvan zelf moet ophoesten. Door de dwangarbeid verliest ze dus zelfs een deel van haar inkomen. Ze mag op woensdag geen vrije dag nemen, omdat vrijdag standaard de vrije dag is. Ze wil graag klasse-assistent worden en de opleiding daarvoor op eigen kosten gaan doen. Daar sluit haar vrijwilligerswerk prima bij aan. Als ze vraagt of ze via “een participatiebaan” klasse-assistent kan worden,  dan krijgt ze te horen: “Nee, dat kan niet, want we weten niet of u werknemersvaardigheden heeft”. De DWI-contactpersoon weigert bovendien om bij haar eerdere werkgevers en bij de school waar ze actief is, te informeren naar haar “werknemersvaardigheden”. Zonder bewijs wordt meteen maar aangenomen dat die vaardigheden ontbreken. In de denkwereld van dit soort klantmanagers is dat volkomen logisch. Alleen al het feit namelijk dat ze met tegenvoorstellen komt, in plaats van het Laarderhoogtweg-traject klakkeloos te aanvaarden, betekent volgens de managers op zichzelf al dat ze de “werknemersvaardigheden” nog broodnodig moet aanleren. Oftewel: ze moet nog “leren” gehoorzamen. Daarom vindt zo'n klantmanager het ook niet nodig om nader onderzoek in te stellen. Zo kan het dus gebeuren dat mensen met een arbeidsverleden van tientallen jaren, die geen moeite hebben met “het arbeidsritme”, op “trede drie” belanden.

In de ogen van de uitvoerders aan de Laarderhoogtweg is de situatie van de alleenstaande moeder niet belachelijk of onrechtvaardig. De “werknemersvaardigheid” die ze nog niet bezit, gaat erom dat ze nog moet aanvaarden dat ze genogen dient te nemen met geestdodend, zwaar en onderbetaald flexwerk, zonder uitzicht op iets beters. Ze moet “leren” om zich erbij neer te leggen dat ze wordt afgeblaft en gekoeioneerd. De essentie van het gemeentelijke beleid wordt uitgedrukt in een reactie van de DWI, die in de Volkskrant-artikelen is opgenomen: “Hierbij is het besef belangrijk dat een toekomstige baan vaak niet voor honderd procent bestaat uit de meest uitdagende werkzaamheden, maar dat het wel een opstap naar zo'n (droom)baan kan zijn.” De clou is vanzelfsprekend dat het slechts voor enkelingen een opstap naar een wat leukere baan zal zijn. Duizenden bijstandsgerechtigden en flexwerkers accepteren hun beroerde situatie tegen wil en dank, omdat ze hopen en de illusie hebben dat ze bij die enkelingen zullen behoren. Dat is de ideologische worst die hen wordt voorgehouden. Maar voor duizenden en nog eens duizenden zal die droombaan er nooit komen.

Piet van der Lende

maandag 16 december 2013

Geen uitstel maar afstel van de plannen met de bijstand van staatssecretaris Klijnsma

Vanochtend om 9:30 uur hebben ongeveer vijftig actievoerders gedemonstreerd bij de ingang van de Tweede Kamer in Den Haag tegen de bijstandsmaatregelen van staatssecretaris Jetta Klijnsma die vanuit de maatschappij veel negatieve reacties hebben opgeroepen. Het initiatief voor de actie werd genomen door de FNV en het comité Dwangarbeid Nee in Amsterdam. Er waren mensen uit het hele land gekomen, onder ander uit Ede, Utrecht, Leiden en Amsterdam.

Aanwezige Tweede Kamerleden gaven aan dat de maatregelen te ver gingen en sommigen wilden de maatregelen afgeschaft hebben.Na afloop kwam onder meer Doorbraak-activist Rachid aan het woord op Radio 1, vanaf 10:30 uur. Men stelde dat er uitgebreid over gepraat moet worden. Het Kamerdebat vandaag duurde dertien uur. Men zei dat nu nog, in december, een beslissing nemen te snel is. Daarom denkt men het debat op 14 januari te zullen voortzetten. Of de maatregelen dan nog op 1 juli kunnen ingaan, is onzeker. Eerst wilde politiek Den Haag de maatregelen snel door de Kamer loodsen, het liefst nog in december. Zelfs PvdA-Kamerlid John Kersten kondigde aan dat hij een motie zal indienen om verdringing van bestaande betaalde arbeid door dwangarbeid te voorkomen. Verder komen er wijzigingsvoorstellen voor wat betreft de kostendelersnorm, de generieke tegenprestatie, en het vrijwilligerswerk verrichten in ruil voor de uitkering.

In de afgelopen maanden zijn veel acties gevoerd tegen het nu al bestaande werken voor de uitkering, door de actievoerders dwangarbeid genoemd. Doorbraak, lokale FNV-groepen en groepen uitkeringsgerechtigden van de aangesloten bonden, het comité Dwangarbeid Nee, SP-afdelingen en veel anderen kwamen individueel of in groepen in verzet. En op internet hebben veel bijstandsgerechtigden via de sociale media politici bestookt, zoals Diederik Samson die veel boze tweets heeft ontvangen van bijstandsgerechtigden die het water nu al tot de lippen staat. Op Facebook ontstonden discussiegroepen over de misstanden op het gebied van dwangarbeid, werden argumenten ertegen uitgewisseld en legden mensen contact met elkaar. Er werd een reeks zwartboeken gepubliceerd over de misstanden bij het werken met behoud van uitkering op dit moment. Spandoek. De nieuwe maatregelen van Klijnsma, waarbij dit dwangarbeidsysteem nog wordt uitgebreid en waarbij drie maanden uitsluiting van de uitkering kan volgen bij geringe ‘overtredingen’, en de kostendelersnorm, waarbij mensen met een minimuminkomen er honderden euro’s op achteruitgaan, konden dan ook op felle protesten rekenen. Advocaten voerden met succes procedures tegen ten onrechte opgelegde strafkortingen.

Geen uitstel maar afstel.

Het Tweede Kamer-debat vindt op dit moment plaats en het is nog onzeker wat de uitkomst zal zijn. Ze neigen ernaar langer de tijd te nemen voor discussie, en de maatregelen wat te verzachten vanwege alle maatschappelijke druk. Maar we zijn er nog lang niet. Geen uitstel maar afstel! Weg met de stigmatiserende plannen van Klijnsma tegen bijstandsgerechtigden, plannen die geïnspireerd lijken door bevooroordeelde borrelpraat tegen werklozen die vooral opgeld doet bij grote rechtse politieke partijen en hun sympathisanten, zoals de VVD, het CDA, D’66 en de PVV.

Piet van der Lende

zaterdag 14 december 2013

AMC laat medisch specialisten met behoud van uitkering werken

Medisch speciaslisten worden in steeds meer ziekenhuizen met behoud van uitkering en ontduiking van de CAO aan het werk gezet.

Jonge medisch specialisten werken steeds vaker voor niets. Het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam wil werkloze medisch specialisten met behoud van uitkering aan het werk zetten. In het Zuid-Hollandse Rijnland Ziekenhuis werken al langer twee jonge orthopeden zonder salaris. Het AMC en Rijnland zien het als een soort stage voor werkervaring.  In de Volkskrant wordt na gesprekken met medisch specialisten  geconcludeerd dat deze constructie vaak voorkomt.

Er is een overschot aan medisch specialisten. Dit komt omdat er veel worden opgeleid, maar ook vanwege de crisis. Mensen gaan vanwege hun eigen risico minder naar de specialist.

Uit een enquête van de Jonge Specialist bleek eerder dit jaar dat tientallen jonge specialisten in ziekenhuizen werken tegen lagere inkomens dan de cao voorschrijft.

Volgens Bas Hammer bestuurslid van de beroepsvereniging voor Jonge specialisten is de constructie van het AMC een doodsteek voor arbeidsplaatsen.


woensdag 11 december 2013

Actie maandag 16 december in Den Haag tegen dwangarbeid en kostendelersnorm

Oproep manifestatie Den Haag

Op maandag 16 december komen we om 09.30 uur samen bij het Binnenhof ingang Tweede Kamer op Het Plein om te protesteren tegen de aanstaande wetswijzigingen in de Wet Werk en Bijstand. De Tweede Kamer behandelt op deze dag deze voorgestelde wetswijziging. Op ludieke wijze zullen wij de gevolgen in beeld brengen. Het initiatief voor de actie is genomen door de FNV en het Comite Dwangarbeidnee in Amsterdam.

In veel gemeentes is het bijstandsregime al asociaal streng en deze wetswijzigingen gaan het nog verder aanscherpen en over het hele land uitrollen.
De wet zoals die nu is, zorgt al voor meer werkloosheid omdat bijstandsgerechtigden gedwongen worden te werken zonder salaris.
Het is nu al zo dat het contract van bijvoorbeeld thuiszorgmedewerkers niet verlengd wordt omdat de zorginstellingen bijstandsgerechtigden zonder salaris inzetten.
Duizenden thuiszorgmedewerkers verliezen zo hun baan en belanden in de bijstand. Vervolgens moeten ze van de gemeente weer in een verzorgingstehuis werken, maar nu zonder salaris.
Dit gebeurt ook in andere sectoren zoals in de groenvoorziening en in het openbaar vervoer. Dit heet verdringing.
Het is ook valse concurrentie omdat bijvoorbeeld hoveniersbedrijven geen opdrachten van gemeentes kunnen krijgen. De gemeentes hebben immers bijstandsgerechtigden zonder salaris ingezet in het groen.

De wetswijziging wil deze zogenaamde tegenprestatie verplicht stellen voor alle gemeentes.
Verder wil de wetswijziging het mogelijk maken om de bijstandsuitkering drie maanden te stoppen als de klantmanager van mening is dat de bijstandsgerechtigde bijvoorbeeld lelijke kleren heeft. De bijstandsgerechtigde is dan overgeleverd aan de willekeur van de ambtenaar en kan er niets tegen doen. Drie maanden is niet toevallig ook de maximale periode waarover iemand een betalingsachterstand mag hebben voordat bijvoorbeeld de energie wordt afgesloten. Sterker nog, bewoners worden bij een huurachterstand van drie maanden het huis uitgezet.

Ook wil de regering een zogenaamde kostendelersnorm invoeren. De regering beweert dat dit eerlijk is omdat als er bijvoorbeeld twee mensen met elk een eigen inkomen op hetzelfde adres wonen, zij heus wel samen de huur kunnen opbrengen, maar zij kiest te vergeten dat de huurkosten al gedeeld worden omdat de huurtoeslag bij twee inkomens verlaagd wordt. Er is in de praktijk dus al een soort kostendelersnorm voor de huur via de huurtoeslag. Andere kosten worden bij een huishouden met meerdere personen juist alleen maar hoger.   

De voorgestelde kostendelersnorm betekent ook dat de uitkering van iedereen die in hetzelfde huis woont, wordt verlaagd. Dit geldt niet alleen voor een bijstandsuitkering, maar ook voor bijvoorbeeld een AOW-pensioen en een nabestaandenpensioen. Wanneer bijvoorbeeld een inwonend kind een bijstandsuitkering heeft, wordt de bijstandsuitkering van het kind met 202 euro verlaagd en het AOW-pensioen van de moeder met 283 euro. Dit inwonende kind kan op zijn beurt een strafkorting van 100 procent krijgen voor drie maanden wanneer de uitvoerende ambtenaar van mening is dat het kind bijvoorbeeld een slechte sollicitatiebrief heeft geschreven. Het nabestaandenpensioen blijft gedurende die periode van drie maanden op hetzelfde verlaagde niveau. Hiermee wordt niet alleen de bijstandsgerechtigde gedupeerd, maar ook de moeder en haar eventuele minderjarige kinderen. Huisuitzetting dreigt ook hier.
Zo zijn er nog veel meer gevallen waar mensen ontzettend hard getroffen worden door de huidige wetgeving en nog harder getroffen gaan worden door deze nieuwe wetswijzigingen.

Iedereen wordt slachtoffer van deze wetswijziging:
- mensen met een uitkering gaan er honderden euro's op achteruit en worden verder de     armoede in gedrukt;
- werkenden kunnen hun baan verliezen aan verdringing en salarissen komen onder druk te staan;
- ondernemers gaan failliet door valse concurrentie.

Kom dus allemaal om te protesteren tegen dit asociale voorstel.
Voor meer informatie:
comite Dwangarbeidnee

maandag 2 december 2013

Oproep voor actie in Amsterdam donderdag 5 december

Oproep

Donderdag 5 december om 08.30 uur gaat het Comité Dwangarbeidnee actie voeren in en bij het stadhuis van Amsterdam ingang Zwanenburgwal bij het standbeeld van Spinoza. Vanaf ongeveer 9 uur vindt de vergadering plaats van de gemeenteraadscommissie Werk en Inkomen. Agendapunt 24, dat behandeld wordt om ongeveer half 11 gaat over een brief die wethouder Van Es aan de gemeenteraad gestuurd heeft, waarin zij onder andere stelt dat het werkproject in het Amsterdamse Bos een prachtig traject is, waar werkzoekenden alle faciliteiten krijgen en goed begeleid worden. Omdat de werkelijkheid die wij gezien en ervaren hebben tegenovergesteld is, gaat het Actiecomité Dwangarbeidnee de wethouder de Jokkebrok trofee overhandigen en er zullen 4 insprekers zijn, die de beweringen van Van Es zullen hekelen. Komt allen!