onderzoek SP onthullend

31-07-2013. We wisten het eigenlijk wel, zeggen het al jaren en andere onderzoeken hebben het ook aangetoond, maar er staan ook nieuwe dingen in het SP rapport op basis van een enquete onder 1700 bijstandsgerechtigden die van april tot juli werd gehouden. Het rapport geeft een waarschijnlijk vrij getrouw beeld van de ervaringen van de totale populatie bijstandsgerechtigden. Het is toch is het weer een schokkend rapport.

Bijstandsgerechtigden worden vaak met de nek aangekeken door de rest van de maatschappij, de uitkering is te laag om van rond te komen, bijna de helft is ziek of arbeidsongeschikt terwijl de sociale diensten daar weinig of geen rekening mee houden, mensen zijn niet op de hoogte van mogelijke aanvullende inkomensmogelijkheden en worden daar ook niet over voorgelicht want dan gaat het de gemeenten teveel geld kosten, er wordt sowieso geen maatwerk geleverd door de sociale diensten, mensen  worden als nummers behandeld, de gemeenten bieden werkzoekenden geen daadwerkelijke effectieve ondersteuning bij het zoeken van werk en er wordt misbruik gemaakt van het feit, dat het overgrote deel van de bijstandsgerechtigden graag (aangepast) werk wil en daar ook actief naar zoekt door mensen met mooie beloften te werk te stellen met behoud van uitkering of beneden het minimumloon.

geen uitzicht

De meerderheid van die tewerkgestelden geeft aan geen enkel uitzicht te hebben op beter en al jaren in die situatie te zitten. Bijstandsgerechtigden met hun goede wil worden op grote schaal misbruikt als extra goedkope arbeidskrachten, die anderen van de arbeidsmarkt moeten verdringen om zo door concurrentie de lonen omlaag te krijgen. In plaats van werkzoekenden te helpen duurzaam uit de uitkering te komen wordt de meerderheid van de uitkeringsgerechtigden met sollicitatieplicht alleen maar onder druk gezet eenmaal of vaker in de week te solliciteren, zijn er geen vakopleidingen en cursussen, wordt voortdurend gedreigd met sancties en strafkortingen die ook worden uitgedeeld om op die manier de uitstroom te bevorderen door mensen uit de uitkering te pesten. Zodat mensen uit wanhoop onderbetaalde flexibele baantjes nemen of een beroep doen op hun naaste omgeving of hun spaarcenten opmaken om maar van het gelazer van de sociale dienst af te zijn.

schokkend

Ik zeg het een beetje in mijn eigen bewoordingen, zo staat het niet letterlijk in het rapport, maar daar komt het wel op neer. Ronduit schokkend is om te lezen dat 21 procent van de respondenten werkt voor de uitkering. Bijna een op de drie respondenten van die groep (31 procent) al langer dan twee jaar. Zij blijven hiermee afhankelijk van de bijstandsuitkering en hebben geen mogelijkheid om door te stromen naar een reguliere baan. Daarmee is duidelijk dat het langdurig werken met behoud van uitkering reeds een hoge vlucht heeft genomen. Opmerkelijk is dat meer dan de helft van de respondenten (55 procent) die werkt met behoud van uitkering, werk verricht dat normaal gesproken door iemand in loondienst wordt gedaan.
Vierendertig procent zegt dat het om additioneel werk gaat. Opvallend is dat er opnieuw veel reguliere werkzaamheden worden verricht door mensen die met behoud van een uitkering aan het werk zijn. Bijstandsgerechtigden werken in de groenvoorziening, in de huishoudelijke zorg bij de kinderopvang, als receptionist, in een restaurant en in de administratie en verkoop.

Drie kwart (76 procent) van de bijstandsgerechtigden die werkt met behoud van een uitkering zegt dat er geen uitzicht is op een betaalde baan met een vast contract. Voor slechts 10 procent van de respondenten is er de mogelijkheid om via het werken met behoud van uitkering uiteindelijk uitkerings onafhankelijk te worden. Het streven van het werken met behoud van uitkering om mensen na zes maanden uit te laten stromen naar een baan op de reguliere arbeidsmarkt lijkt slechts incidenteel te worden behaald.

aanbevelingen en oorzaken

De aanbevelingen van het rapport liggen een beetje in het verlengde van het bovenstaande, namelijk het omgekeerde. Er moet rekening worden gehouden met de mogelijkheden van bijstandsgerechtigden, maatwerk geleverd, vakopleidingen moeten worden opgestart, de voorlichting moet verbeteren, etc. In het rapport wordt niet ingegaan op de nieuwe Participatiewet, waarbij ik geloof anderhalf miljard op de Wajong, de WSW en de bijstand moet worden bezuinigd. Uit het rapport blijkt, dat de gemeenten de verantwoordelijkheden van de steeds verder gaande decentralisatie onder druk van de bezuinigingen helemaal niet aankunnen, en dat door die decentralisaties de rechten van de burgers zwaar onder druk komen te staan, waarbij iedereen ook nog verschillend behandeld wordt, moet je dat wel willen? Ik wil geen zwartkijker zijn, maar als de Partcipatiewet met nog verdergaande decentralisatie doorgaat kunnen we over vier jaar een rapport maken dat het allemaal nog veel erger is geworden.

tenzij....

Tenzij... de werklozen in opstand komen tegen waar het allemaal om draait, de massawerkloosheid, er zijn geen banen, de bezuinigingen op de mensen die het minste hebben en het in de steigers zetten van de repressieve controlemaatschappij om de mensen op de onderste treden van de maatschappelijke statusladder eronder te houden. Het ziet er niet naar uit dat de bijstandsgerechtigden na jarenlang gekoeionneerd te zijn nu eindelijk massaal in opstand komen, maar je weet nooit, als bestuurder zijnde. Het is die geheimzinnige 'stille kracht' of het gevaar in Laboewangi waar je als onderdrukkende bestuurder voor op moet passen. Tenslotte hebben we op 21 september om maar eens wat te noemen weer een demonstratie in Amsterdam die begint op het Beursplein en naar de Dokwerker voert. Je weet maar nooit.
Door die bezuinigingen moeten klantmanagers targets halen, uitstroomcijfers, het geeft niet hoe, en andere targets, bij een grote caseload, dwz het aantal klanten dat je hebt als casemanager, en dan krijg je dat mensen behalve door de rest van de maatschappij ook door de overheidsinstanties slecht behandeld worden. De relatie met de massawerkloosheid wordt in het rapport niet gelegd. Je kunt de mensen nog zo goed begeleiden, en scholen, maar als die banen er niet zijn houdt het ook op.

Piet van der Lende

Het onderzoek is te downloaden op http://www.sp.nl/